سوالی که در ذهن افراد ایجاد شده در مورد متن ازدواج موقت است. زن و مردی که به بلوغ روحی، عقلی، احساسی، و جسمی دست یافتهاند، میتوانند ازدواج کرده و خانواده جداگانهای را تشکیل دهند، آیین ازدواج در همه کشورها، براساس رسوم و آداب خاص آن کشور انجام میشود و در کشورهای اسلامی نیز، ضمن رعایت شعائر اسلامی، به سنن اقوام و طوایف گوناگون احترام گذاشته شده و براساس رسوم طوایف، مراسم ازدواج برگزار میشود.
در بین مسلمانان در خصوص جواز این ازدواج اختلاف نظر است. اهل سنت، اباضیه و زیدیان آن را حرام و شیعیان امامی آن را مشروع و درست ميدانند.یکی از قوانین اسلام از دیدگاه شیعه این است که ازدواج میتواند به دو نحو صورت بگیرد:دائم و موقت. ازدواج موقت که در بین مردم به نام «صیغه» مشهور شده از نظر قوانین اسلامى یک نوع قرارداد ازدواج است مانند ازدواج دائم اما این دو نوع ازدواج از جهاتی مشترک و از جهاتی با هم متفاوتند.
در مقالات گذشته به مراحل و شیوه عقد اشاره شد و در این مقاله قرار است به شرایط خواندن متن ازدواج موقت اشاره کنیم.
متعه یا نکاح منقطع یا ازدواج موقت که به صیغه نیز معروف است، نوعی از ازدواج در مذهب شیعه است که در آن عقد ازدواج برای مدت معین و محدودی با مهریه ای معلوم، بین زن و مرد بسته میشود و با پایان آن رابطه زوجیت خودبه خود منقضی میشود.
ازدواج امری پسندیده و سفارش شده در اسلام است که میتواند به صورت عقد دائم یا عقد موقت باشد. برخلاف تصور عمومی که ازدواج موقت را امری زشت میپندارد، این ازدواج، ازدواجی قانونی و شرعی میباشد که قواعد مربوط به آن در اسلام و همچنین قانون مدنی ایران بیان گردیده است.
برای خواندن متن صیغه و ازدواج موقت باید به چند شرط مهم توجه کرد که در ادمه به صورت کامل به آن ها اشاره شده است.
قبل از خواندن متن صیغه ی عقد موقت، باید مهریه مشخص شود تا صیغه ی عقد صحیح باشد. حتّی اگر خانم بگوید مهریه نمی خواهد، باز هم عقد صحیح نیست. لذا حتما باید مهریه هر چند اندک مشخص شود.
توجه: مهریه باید ارزش مالی داشته و مقدار آن هم کاملا مشخص باشد. اگر بگویند مهریه، دو شاخه گل رز ، در این صورت گل ارزش مالی دارد، اما هنوز مشخص نشده است که این شاخه گل چه قیمتی باشد. بنابراین یا باید شاخه گل را همان زمان نشان دهند و بگویند: «همین شاخه گل» یا این که بگویند: «دو شاخه گل رز به قیمت (مثلا) دو هزار تومان».
برای صحیح بودن متن ازدواج موقت، باید قبل از خواندن متن صیغه ی عقد، مدت محرمیت به صورت دقیق مشخص شود. در این میان تفاوتی نمی کند که این مقدار اندک باشد (مثلا یک ساعت) یا زیاد (مثلا بیست سال). اگر بگویند: «تا هر زمانی که دوست داستیم» یا «تا زمانی که در دانشگاه بودیم» یا «تا وقتی که یکدیگر را دوست داشتیم» در تمام این مثال ها به خاطر مجهول بودن زمان عقد، صیغه ی محرمیت باطل است.
یکی از شرایط اساسی برای ازدواج دختر باکره اذن پدر یا جد پدری است.
کسی که متن صیغه موقت را می خواند باید بالغ و عاقل باشد، جه فرد برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد.
باید هر دو طرف ازدواج، یعنی زن و مرد در خواندن متن صیغه موقت به ازدواج راضی باشند.
زن ممنوعیتی از ازدواج نداشته باشد. مثل اینکه در ایام عده از عقد نکاح دیگر نباشد.
به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند به هر لفظی که صیغه را بخوانند صحیح است و لازم هم نیست که وکیل بگیرند اما باید لفظی بگویند که معنی “زوجت و قبلت” (زوجیت و قبول آن) را بفهماند.
مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن «زوجتک نفسی» قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن «قبلت التزویج» زن بودن او را برای خود قبول نماید، و اگر وکیل مرد و زن صیغه را می خوانند، به گفتن «زوجت و قبلت» قصدشان این باشد که مرد و زنی آنان را وکیل کرده اند، زن و شوهر شوند.
برای خواندن متن ازدواج موقت کافی است و نوشتن و شاهد گرفتن لازم نیست.
برای خواندن متن صیغه و ازدواج موقت روش های مختلفی دارد. در ادامه به 4 روش اشاره شده است.
اگر به دفتر و سالن عقد مراجعه شود و عاقد شخص دیگری باشد، ابتدا باید از هر دو طرف برای خواندن صیغه ی عقد وکالت بگیرد و بعد از آن، صیغه را این گونه بخواند:
فرض کنید که نام خانم «فاطمه» است و نام آقا هم «علی». در این صورت:
به وکالت از خانم بگوید: زَوَّجتُ مُوکِّلَتی (فاطمۀ) مُوَکَّلی (علی) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم
پس به وکالت از آقا بگوید: قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلی (علی)
معنی صیغه:
موُکّل خودم «فاطمه» را به تزویج «علی» در آوردم، در مدت مشخص و با مهریه ی مشخص
قبول کردم این ازدواج را.
اگر آقا و خانم هر کدام بخواهند صیغه ی مربوط به خود را بخوانند، این گونه بگویند:
ابتدا خانم می گوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم»
بعد بلافاصله آقا بگوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ»
معنی صیغه:
خانم می گوید: تو را به زوجیت خود درآوردم، در مدّت مشخص و با مهریه ی مشخص.
آقا می گوید: قبول کردم این زوجیت را.
اگر آقا از خانم وکالت بگیرد که خودش صیغه ی عقد را بخواند، این گونه بگوید:
ابتدا به وکالت از خانم بگوید: «زَوَّجتُ مُوَکِّلَتِی (فاطمۀ) نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم»
بعد بلافاصله برای خودش بگوید: «قَبِلتُ التَّزویج»
معنی صیغه:
موکلم فاطمه را به ازدواج خودم در آوردم، در مدّت معلوم و با مهر معلوم
قبول کردم این ازدواج را.
اگر خانم از آقا وکالت بگیرد که خودش صیغه ی عقد را بخواند، این گونه بگوید:
ابتدا از طرف خود بگوید: «زَوَّجتُک نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم»
بعد بلافاصله از طرف داماد (موکل خود) بگوید: «قَبِلتُ التزویج لموکِّلی (علی)»
معنی صیغه:
خودم را به ازدواج تو درآوردم در مدت معلوم با مهر معلوم
قبول کردم این تزویج را از طرف موکلم.
الف- تمام شدن مدت ازدواج موقت که در هنگام عقد تعیین شده است.
ب- بخشیده شدن مدت باقی مانده از طرف مرد.